ISSN 2617-8001 (Print), ISSN 2664-5297 (Online)
Canavalia rosea (Sw.) DC toxumlarının qida keyfiyyətinin elektron şüalanma ilə yaxşılaşdırılması
Prabhavathi Supriya, Kandikere R. Sridhar

Yabanı paxlalılar zülal və enerji çatışmazlığı ilə mübarizə aparmaq üçün inkişaf etməkdə olan ölkələrdə etnik cəhətdən qiymətli potensial qida mənbəyidir. Yabanı paxlalı bitkilərin toxumlarında qidalanma əleyhinə xüsusiyyətlərin olması onların birbaşa istifadəsinə əsas maneədir ki, bu da qida təhlükəsizliyinə nail olmaq üçün müxtəlif emal üsullarından istifadə etməyi tələb edir. Hindistanın cənub-qərbindəki sahil qum təpələrindən bitən Canavalia spp. toxumları ənənəvi emaldan sonra qəbilələr tərəfindən istehlak edilir. Bu tədqiqatda sahil qum təpələrində bitən C. rosea toxumlarının elektron şüalanmasının (EŞ) qida xüsusiyyətlərinə, xüsusən proksimal keyfiyyətlərin, mineral profilin və zülaldan bioyararlanmanın yaxşılaşmasına təsirini nümayiş etdirir. 10 kGy (standart doza) dozada qidalanma xüsusiyyətlərində müsbət dəyişikliklərə xam lifin azalması, mineralların (fosfor və maqnezium), albumin miqdarının və albumin/qlobulin nisbətinin artması daxildir. EŞ şüalanmasının digər faydalı təsirlərinə argininin dozadan asılı artımı, əvəzolunmayan amin turşularının/ümumi amin turşularına nisbətinin artması və zülalın mənimsənilməsinin artması daxildir. Bundan başqa, zülal mənimsənilməsi amin turşusu göstəricilərinin (His, Ile, Leu, Lys, Thr, Val) korreksiyası ilə artmış və zülal səmərəliliyi nisbətinə 5 kGy dozada nail olunmuşdur. Bundan əlavə, EŞ şüalanmasının əlavə üstünlükləri yağ turşularının metil efirlərində funksional xüsusiyyətlərində və bioaktiv komponentlərində selektiv əlverişli dəyişikliklərdir. Sahil qum təpələri ekosistemində bitən Canavalia spp. toxumlar EŞ şüalanmasına fərqli reaksiya verir ki, bu da onların növə xas xüsusiyyətləri ilə müəyyən olunur. C. rosea
toxumlarının EŞ ilə şüalanması qida xüsusiyyətlərinin yaxşılaşdırılması, zərərvericilərə qarşı mübarizə və saxlama müddətinin artırılması kimi bir sıra üstünlüklərə malikdir.

Açar sözlər: amin turşuları, yağ turşuları, minerallar, protein biomənimsənilmə, yabanı paxlalılar, qum təpələri
Ədəbiyyat

ABCDE