ISSN 2617-8001 (Print), ISSN 2664-5297 (Online)
YABANI YEM PAXLASI CENTROSEMA VIRGINIANUM TOXUMLARININ QİDA, FİTOKİMYƏVİ VƏ BİOLOJİ AKTİV PROFİLLƏRİNİN MÜQAYİSƏSİ
Baxa V. Şarada, Kodandur Şarat Çandra, Kandikere R. Sridhar, Munir Öztürk

Bu tədqiqatın məqsədi Hindistanın cənub-qərbində yayılmış yabanı yem paxlası Centrosema virginianum (L.) Benth növünün cücərməmiş və cücərmiş toxumlarının qidalandırıcı və bioaktiv potensialını qiymətləndirməkdir. Hər iki növ toxumda yüksək miqdarda karbohidratlar və lipidlər var, zülal, lif və kalori isə orta səviyyədədir. Keyfiyyətin qiymətləndirməsi cücərməmiş toxumlarda cücərmiş toxumlara nisbətən  daha çox fitokimyəvi maddələrin olduğunu göstərmişdir. Cücərməmiş toxumların xloroform ekstraktı metanol ekstraktı ilə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə yüksək ümumi fenol maddələr və taninlərə malikdir, flavonoidlər və C vitamini isə azlıq təşkil edir. GC-MS analizi zamanı əsas birləşmələr kimi palmitik turşu və metil 9-oktadecenoat, cücərmiş toxumlarda isə askorbin turşusu və dotriakontil izopropil efiri aşkar edilmişdir. Cücərməmiş toxumların aseton ekstraktlarında olan piqmentlər arasında xlorofil cücərmiş toxumlarda cücərməmişlərə nisbətən xeyli yüksək, karotenoidlərdən β-karotində və likopendə isə tərkibi əksinə olmuşdur. Cücərməmiş toxumların metanol ekstraktı ilə müqayisədə xloroform ekstraktında ümumi antioksidant aktivlik əhəmiyyətli dərəcədə yüksək olmuş, halbuki, dəmir ionlarının xelatlaşdırılması qabiliyyəti və DPPH radikallarını saxlama qabiliyyəti azalmışdır. Cücərmiş toxumlarda ümumi antioksidant aktivlik xloroform üçün metanol ekstraktı ilə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə yüksək, əksinə dəmir ionlarını xelatlaşdırmaq qabiliyyəti üçün aşağı olmuşdur. Bu tədqiqat az tanınan otlaq paxlası C. virginianum növünün yem xüsusiyyətləri haqqında bilikləri artırır. Lobya növünün nəsli kəsilmək təhlükəsi altında olduğunu nəzərə alaraq, gələcək tədqiqatlarda onun qorunmasına və mal-qaranın qidalanmasında faydalılığına diqqət yetirilməlidir.

Açar sözlər: antioksidantlar, yem, cücərmiş toxumlar, paxlalı otlaqlar, piqmentlər, proksimal keyfiyyətlər
Ədəbiyyat

ABCDE