ISSN 2617-8001 (Print), ISSN 2664-5297 (Online)
ZOSIMA ABSINTHIFOLIA LINK. NÖVÜNÜN YERÜSTÜ HİSSƏSİNİN EFİR YAĞININ KOMPONENT TƏRKİBİ
Nərmin S. Əlixanova, Eldar N. Novruzov, Sevil A. Zeynalova

Məqalədə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şahbuz rayonu yaxınlığında toplanmış Zosima absinthifolia Link. növünün efir yağının komponent tərkibi verilmişdir. Zosima Hoffm. cinsi Apiaceae Lindl. fəsiləsinə aid olub, Azərbaycanda 1 növlə təmsil olunur. Tədqiqat üçün bitki xammalı çiçəkləmə fazasında yığılmışdır. Efir yağı bitkinin havada qurudulmuş və xırda-xırda doğranmış yarpaq və gövdələrindən hidrodistilliasiya metodu ilə alınmışdır. Efir yağının çıxımı 0.7±0.15% təşkil edir. Alınmış efir yağının komponent tərkibi Qaz-Xromato-Mass-spektrometriya metodu ilə müəyyən edilmişdir. Ümumilikdə xromatoqrafik analiz zamanı efir yağının 97.88%-ni təşkil edən 50 maddə identifikasiya olunmuşdur. Efir yağının əsas komponentləri oktil asetat (44.76%), tsiklopropan, pentil-(13.88%), butanoik turşusunun oktil efiri (9.47%) olmuşdur. Digər komponentlərin miqdarı isə 5.5%-dən azdır. Z. absinthifolia yarpaq və gövdələrinin efir yağının tərkibində həmçinin terpen təbiətli maddələrmono-, seskviterpenlər və onların törəmələri də aşkar edilmişdir. Qeyd edək ki, seskviterpenlərin faizlə miqdarı (18.7%) monoterpenlərin miqdarından (0.95%) çoxdur.

Açar sözlər: Zosima absinthifolia, yarpaq və gövdələr, efir yağı, QX/MS, komponentlər
Ədəbiyyat

ABCDE