ISSN 2617-8001 (Print), ISSN 2664-5297 (Online)
AZƏRBAYCAN FUNQARİUMUNDA CERCOSPORA FRESEN. EX FUCKEL CİNSİNİN (BAK) TƏFTİŞİ
Xədicə R. Apbayeva, Dilzarə N. Ağayeva, Tetiana V. Andrianova

Elmi tədqiqatlar, eləcə də ətraf mühitin monitorinqi və konservasiyası üçün kritik məlumatları təmin edən nümunələri mühafizə edən bitki və göbələklərin quru istinad kolleksiyaları qlobal floranın mühüm deposu kimi xidmət edir. Növlərin yayılması və müxtəlifliyi haqqında dəqiq qeydlərin aparılması ilə herbari və funqarilər ekosistem dinamikasının dərk edilməsinə və təbii resursların davamlı idarə olunmasına töhfə verir. Bu tədqiqat müxtəlif dövrlərdə toplanılan və fungariumda (BAK) saxlanılan quru nümunələr əsasında Azərbaycanda Cercospora növlərinin hərtərəfli qiymətləndirilməsini və ölkədə çap olunmuş materialların xülasəsini təqdim edir. Araşdırılan nümunələrdə cins daxilində növlərin dəqiq təyininə və onların adlarının cari taksonomik düzəliş və yeniliklərlə uyğunlaşdırılmasına imkan verən konidioforlar və konidilərin morfoloji xüsusiyyətləri tədqiq olunmuşdur. Bu işin nəticəsində hal-hazırda funqariumunda 18 Cercospora növü Azərbaycan üçün qeyd olunmuşdur. Bu növlər 20 sahib bitki növü ilə əlaqəlidir ki, onlar 17 cins, 13 fəsilə və 12 sıranı təmsil edir. Əksər göbələklər əsasən müxtəlif alaq bitkilərini yoluxdurur. Ən çox göbələk növü Fabaceae (C. rautensis, C. traversoana, C. zebrina, C. zonata) və Malvaceae (C. althaeina, C. malvarum, C. malvicola) fəsilələrinə aid sahib bitkilərdə müşahidə olunmuş, digər bitki fəsilələrinin hər biri yalnız bir Cercospora növü ilə təmsil olunmuşdur. Cercospora növlərinin yayılmasının analizi göstərmişdir ki, əksər nümunələr hər bölgədə beş növ olmaqla Böyük Qafqaz və Naxçıvan dağlıq bölgələrində toplanmışdır.

Açar sözlər: sekosporoid göbələklər, konidilər, konidiofor, diaqnostik xarakterlər, yayılma, herbarium, qonaq bitki, morfologiya, patogen, quru nümunə
Ədəbiyyat

ABCDE